Column: ‘Het studentenleven toen en nu’
Vroeger, toen het gras nog echt groen was en de lucht nog blauw, konden alleen jongeren van ‘goede’ komaf studeren. Zij, die ouders hadden met voldoende geld, konden het zich veroorloven een aantal jaren niet te werken en te investeren in hun toekomst en die van hun dierbaren.Sindsdien is er een cultuuromslag geweest in ons kleine kikkerlandje. In eerste instantie werd het onderwijs overgesubsidieerd, men kon zo lang studeren als je wilde, op kosten van de belastingbetaler. Rustig de tijd voor je studie nemen en pas na 7 of 8 jaar afstuderen was eerder regel dan uitzondering en echt slecht hadden studenten het nooit. Uiteraard ging dit de belastingbetaler tegenstaan en dus werd er gezocht naar een evenwicht. Iedereen kent ze inmiddels wel, mensen die eerdergenoemde 7 of 8 jaar over hun studie deden en later een studieschuld van vele tientallen duizenden euro’s mochten terugbetalen aan de staat. Inmiddels gaan er vanuit de politiek stemmen op om de student nog veel meer te laten betalen voor hun studie, wanneer zij zich niet als stapelvee door een hogeschool of universiteit laten beleren. Langer dan een jaar studievertraging, dan duizenden euro’s per jaar extra betalen. De studenten stonden binnen de kortste keren massaal op het Malieveld. Wij zijn het er niet mee eens. De universiteiten sloten zich aan bij de studenten. Een gevoel van eendracht, een gevoel van verbondenheid. We strijden samen voor betaalbaar en goed onderwijs voor iedere Nederlander die het talent heeft om zich te ontwikkelen in een omgeving van kennis en expertise. Universiteitsbestuurders en studenten zij aan zij, zodat niet alleen wij maar ook onze kinderen de kans hebben om te studeren, zonder dat ouders daarvoor in een geldplas hoeven te zwemmen. Het kabinet liet zich door alle protesten weinig beroeren. Staatssecretaris Halbe Zijlstra bleef standvastig en zelfs onder de studenten begon er al enig begrip te komen voor het kabinet. We zullen meer moeten betalen maar iedereen levert in. Studenten zagen ook de protesten op het Malieveld vanuit andere lagen van de bevolking en beseften dat ze niet de enige waren die door dit kabinet hard worden aangepakt. Maar inmiddels hebben de universiteiten in onderling overleg ook de toekomstige situatie besproken en zij hebben zich ongeveer zo standvastig getoond als een de luis in de pels van een drie jaar dode hond. Als gevolg van het feit dat zij zullen moeten interen op hun eigen vermogen, besluiten ze dat geld dan maar bij de student op te eisen. De universiteiten bespraken verschillende voorstellen waaronder een algeheel afschaffen van de studiefinanciering en het laten opdraaien van de student voor gemiste overheidsbijdragen. Dit betekent dat de student in de toekomst tot 15.000 euro per jaar kan gaan betalen om te kunnen studeren. Dit alles lijkt bijzonder veel op het Amerikaanse model, een economie gestimuleerd vanuit particuliere onderwijsinstellingen, een economie die het bijzonder goed gedaan heeft in de tweede helft van de twintigste eeuw. Men moet hierbij echter niet vergeten dat enkele grote stimulatoren van de Amerikaanse economie de oorlogen in Europa waren en de opkomst van ontwikkelingslanden. Het Amerikaanse model is inmiddels achterhaald en de VS zal dan ook op termijn ingehaald gaan worden door onder andere de Chinese economie, anderen zullen later volgen.
Precies op deze manier willen de Nederlandse machthebbers onze kenniseconomie inrichten, een suggestie die even belachelijk als onrealistisch is. De enige vraag die rest is dan ook, menen de universiteiten de besproken maatregelen echt, of zijn ze opgesteld naar het voorbeeld van de recente openbaar vervoer stakingen in de Randstad? Voor eenieder die het niet mee heeft gekregen, de openbaar vervoersbedrijven in Amsterdam, Den Haag en Rotterdam hebben de reiziger laten beleven hoe het openbaar vervoer eruit zal zien wanneer overheidsmaatregelen worden doorgezet. De reiziger was de dupe. Er is een goede kans dat de universiteiten met dit pakket maatregelen hetzelfde doel voor ogen hebben, Nederland laten ervaren hoe bijzonder slecht het met ons gesteld staat wanneer we drastisch bezuinigen op het onderwijs. Een zelfdestructief plan, puur ontstaan uit emotioneel en irrationeel reageren op stugge bestuurders.
En andermaal betaalt de student de rekening.