Voorzitter Jonge Socialisten: “Breek het regeerakkoord open”

‘Wij zijn het helemaal oneens met de opstelling van de PvdA over de strafbaarstelling van illegaliteit. We snappen heel goed dat in een coalitie compromissen gesloten moeten worden, maar dit gaat te ver. Immers, waarom zou je een crimineel zijn als je naar een ander land reist? Dat zou ik ook doen als ik in Somalië woonde.

Voor veel PvdA’ers en ook voor ons is dit een belangrijk punt. Waarom zouden we het regeerakkoord hier niet om kunnen openbreken? Dat is al eerder gebeurd, met de inkomensafhankelijke zorgpremie, met het woonakkoord, met het sociaal akkoord. Waarom niet nog eens? Wellicht verwacht de VVD dan wel wisselgeld, bijvoorbeeld honderd miljoen minder naar ontwikkelingshulp. Overal is wat mij betreft over te praten. ’

Tot zo ver de landelijke politiek. Er gebeurt namelijk ook ongelooflijk veel in onderwijsland. Er komt een langstudeerboete. Er komt toch geen langstudeerboete. Studenten raken hun basisbeurs kwijt maar moeten straks gaan lenen. Vanuit politiek Den Haag worden allerlei maatregelen genomen zodat we, ondanks de crisis, ook over twintig jaar nog kunnen studeren. Of ligt het iets anders?

Hoe vind je het HBO en universitair onderwijs in Nederland?

‘Het is voor mij lastig vergelijken met de situatie in andere landen, maar ik heb de indruk dat het universiteiten niet zo veel kan schelen hoe goed het onderwijs is geregeld, als studenten maar zo snel mogelijk een papiertje halen, want daar krijgen ze geld voor. Het is, bij op de UvA althans, tamelijk massaal opgezet. Daarnaast vind ik het vaak vrij makkelijk. De middelbare school was eigenlijk moeilijker. Dat kan anders.’

Is HBO-achtig klassikaal onderwijs beter?

‘Ik vind juist dat het WO minder schools moet. Ik vind het heel erg raar dat allerlei werkgroepen verplicht zijn. In mijn ideaalbeeld is juist weinig verplicht, behalve dan het tentamen dat je uiteindelijk moet halen.’

Wat zou je dan concreet willen veranderen?

Het mag allemaal wel wat kleinschaliger. Wat mij betreft komen er sneller méér dan minder universiteiten om de opleidingen kleiner te houden. Ook denk ik dat het wel wat strenger mag. Als je mensen een paar keer een onvoldoende geeft gaan ze vanzelf harder werken. Het achterliggende mechanisme is denk ik de bron van al het kwaad. Dat opleidingen betaald worden per student die een diploma krijgt. Zo lang je dat niet verandert kun je heel veel doen, maar dan blijft het voor iedere universiteit en hogeschool vooral interessant om zo veel mogelijk studenten zo snel mogelijk te laten slagen.’

Dat speelt problemen als eerder op het Windesheim in Zwolle en Hogeschool InHolland in de hand.

‘Ja. En nu ook de Vrije Universiteit natuurlijk.’

Is het dan een goed plan om studenten ook ná het eerste studiejaar nog een bindend negatief studieadvies te geven, zoals PvdA-minister van Onderwijs Jet Bussemaker wil?

‘Dat vind ik kapitaalvernietiging, een raar idee. Ten eerste omdat ik niet begrijp waarom het duurder is dat iemand langer over zijn studie doet, want hij maakt dan ook minder intensief gebruik van de voorzieningen. Ten tweede vind ik dat het niet het beste idee is als een student zo moet haasten. Stel je voor dat je in het derde jaar van je bachelor zit, en je mag ineens niet verder omdat je een vak niet hebt gehaald. Dat is wel wat laat. Een bindend studieadvies na het eerste jaar is in mijn ogen al twijfelachtig. Immers, wat is er mis met de huidige straf voor te weinig studiepunten halen: niet verder kunnen met je studie?’

Hoe denk je over het sociaal leenstelsel, dat in de plaats komt van de studiefinanciering?

‘Daar ben ik eigenlijk wel voor. Ik snap best dat studenten liever gratis geld hebben, wie is dat niet. Wat ik hier op tegen heb is dat iedereen dit geld gratis krijgt, ook als je ouders er warmpjes bij zitten. Ook met het sociaal leenstelsel betaalt de belastingbetaler nog meer dan de helft van je studie. Dat je iets meer gaat bijdragen aan een opleiding waar je zelf profijt van hebt vind ik een mooi iets.

Ook gaan toekomstige studenten wellicht iets meer nadenken over de vraag hoe economisch verantwoord hun studie is. Natuurlijk, we hebben ook een behoefte aan filosofen en mensen in de entertainmentindustrie, maar hopelijk kijken mensen ook meer naar bijvoorbeeld techniek, waar een groot tekort aan personeel is.’

Studenten beginnen straks met zo’n 15000 euro schuld aan hun werkzame leven. Dat is nog los van eventueel bijlenen.

Maar veel studenten, misschien ik ook wel, lenen nu bij om een luxer leven te kunnen leiden, om lekker uit eten te gaan, of een grotere kamer te huren. Het is de goedkoopste lening die je ooit zal krijgen natuurlijk. Misschien heeft een lening voor een studie – een lening met een heel ander doel – wel een dempend effect op de luxe-lening.’

Je bent wel jarenlang aan het afbetalen met zo’n schuld.

‘Ik ben er echt voor om niet je halve leven met een grote schuld rond te lopen. Een maximumtermijn van tien tot vijftien jaren afbetalen is voldoende. En alleen als je het profijt van je studie hebt gehad, dus als je genoeg verdient om terug te betalen. Als je niet kan, hoef je niet terug te betalen.’

Wat hiermee samenhangt is het korten op het reisrecht van studenten.

Dat de OV-kaart verdwijnt vind ik heel raar. Ik kan me best voorstellen dat er in de plaats hiervan een trajectkaart komt, voor woon-studieverkeer. De bezuiniging stond namelijk niet in het verkiezingsprogramma van VVD of PvdA. Het kwam, in tegenstelling tot het sociaal leenstelsel, compleet uit de lucht vallen.’

Hebben jullie invloed op de Kamerfractie van de Partij van de Arbeid?

‘De woordvoerder op dit gebied, Mohammed Mohandis, is oud-voorzitter van de Jonge Socialisten. Met hem hebben we vrij veel contact. We hebben bijvoorbeeld gezegd dat we als JS best voor het sociaal leenstelsel willen staan, maar dat dan het reisrecht veel soepeler geregeld moet worden. En het is natuurlijk ook geen geheim dat de partij best in zijn maag zit het het OV-probleem. Het komt voort uit de bezuinigingsdrang van de VVD, maar is geen ideologisch verhaal. Als ergens anders in het onderwijs vierhonderd miljoen kan worden weggestreept is dat ook goed.’

Een laatste stap terug naar de landelijke politiek. Hoe vind je dat de situatie dat de coalitie geen meerderheid heeft in de Eerste Kamer?

‘Allereerst: ik begrijp heel goed dat dit kabinet er is gekomen. Een andere optie was na de verkiezingsuitslag praktisch onmogelijk. De SP en het CDA gaan bijvoorbeeld echt niet samen in een coalitie zitten. Ik heb wel geleerd dat de Eerste Kamer wetten vooral beoordelen op hun juridische geldigheid, en nu is het wel heel politiek geworden. Dat maakt het wel lastig, maar volgens mij laten de Eerste Kamerleden zich niet zo gek maken.’

Pieter Yspeert is student en freelance journalist. Naast mijnstudentenleven.nl schrijft hij ook voor HP/De Tijd. Hij is ook te vinden op Twitter [www.twitter.com/pieteryspeert]